Prosiding Seminar
Kebangsaan Kaunseling, Kesejahteraan dan Pendidikan 2015, UPSI
Tekanan Kerja Dan Komitmen Untuk Meneruskan Pengajian Dalam Program Pensiswazahan Guru Di Perlis
Azlan
bin Behadin
SMK
Changlun
azlanbehadin@gmail.com
Hazalizah
bt Hamzah
Jabatan
Psikologi & Kaunseling, UPSI
hazalizah@fppm.upsi.edu.my
Abstrak
Kajian ini
bertujuan untuk mengenal pasti tahap tekanan kerja dan tahap komitmen untuk
meneruskan pengajian serta mengukur hubungan antara tekanan kerja dengan
komitmen untuk meneruskan pengajian dalam Program Pensiswazahan Guru di Perlis.
Seramai 150 orang guru yang mengikuti PPG di Perlis telah dipilih secara rawak
mudah dalam kajian ini. Data-data telah dikutip melalui borang soal selidik
yang mengandungi instrumen tekanan kerja iaitu Teacher Stress Inventory oleh
Fimian, dan instrumen komitmen untuk meneruskan pengajian yang dibangunkan
sendiri oleh pengkaji. Darjah
kebolehpercayaan bagi kedua-dua instrumen yang digunakan dalam kajian ini
adalah 0.887, dan 0.799. Data-data telah
dianalisis dengan menggunakan perisian Statistical Package of the Social Sciences
(SPSS). Analisis dibuat dengan menggunakan kaedah statistik deskriptif iaitu
kekerapan, peratus, min dan sisihan piawai bagi mengenal pasti tahap tekanan
kerja, dan tahap komitmen untuk meneruskan pengajian. Hubungan antara tekanan
kerja dengan komitmen untuk meneruskan pengajian diukur dengan analisis
statistik kolerasi Pearson. Hasil kajian menunjukkan bahawa guru-guru yang
mengikuti PPG di Perlis mengalami tekanan kerja pada tahap sederhana manakala
komitmen untuk meneruskan pengajian dalam PPG pula berada pada tahap yang
tinggi. Kajian juga mendapati bahawa tidak terdapat hubungan yang signifikan
antara tekanan kerja dengan komitmen untuk meneruskan pengajian.
Kata kunci: tekanan
kerja, komitmen untuk meneruskan pengajian, program pensiswazahan guru, guru
Pengenalan
Salah satu langkah kerajaan dalam memartabatkan profesion
perguruan dan melonjakkan sistem pendidikan negara bertaraf dunia adalah dengan
mewujudkan Program Pensiswazahan Guru (PPG) menerusi Pelan Induk Pembangunan
Pendidikan (PIPP). PPG akan meneruskan dasar latihan keguruan yang dirancang
sebelum ini bagi tujuan meningkatkan pengetahuan dan kemahiran dalam bidang
yang dipelajari oleh guru untuk dilaksanakan dalam sesi pengajaran dan
pembelajaran (P&P). PPG bermatlamat mencapai sasaran 60,000 orang guru
sekolah rendah dan menengah memiliki ijazah pertama menjelang tahun 2015 supaya
hasrat Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) iaitu semua guru di seluruh negara
mempunyai ijazah pertama pada tahun 2020 akan tercapai (Berita Harian, 11 Mei
2011). Guru-guru ini diberi biasiswa kerajaan dengan kontrak perkhidmatan bagi
mengikuti program Pendidikan Jarak Jauh (PJJ) supaya mereka kekal berkhidmat
pada sesi persekolahan. Guru-guru yang mengikuti program ini ditempatkan di
Institut Pendidikan Guru (IPG), Institut Pendidikan Tinggi Awam (IPTA) dan
Institut Pendidikan Tinggi Swasta (IPTS).
Isu guru-guru mengalami tekanan di tempat kerja bukanlah
satu perkara baru diperkatakan malahan isu tekanan kerja guru sering dijadikan
kajian oleh ramai penyelidik terutamanya di Malaysia. Dapatan kajian oleh Abang
Mat Ali (1998), Dunham (1992), Lemaire (2009) dan Sufean (1993) menunjukkan
bahawa guru-guru dibebankan dengan tugas-tugas yang tidak berkaitan dengan P
& P seperti aktiviti ko-kurikulum, menghadiri mesyuarat, mengendalikan
program-program pelajar, mengurus karenah dan kebajikan pelajar serta,
tugas-tugas pengurusan. Aspek bebanan tugas, jumlah waktu mengajar serta
kekangan masa turut menyebabkan tekanan kepada guru-guru (Cousin, 2000;
Kyriacou & Chien, 2004; Lim, 2001; Nurul Izzah, Zailina, Saidi &
Haslinda, 2010; Raja Maria Diana, 2011; Thomas, Clarke & Lavery, 2003).
Dapatan ini selari dengan kajian yang telah dilakukan oleh Jawatankuasa Khas
Menangani Masalah Beban Tugas Guru yang menyenaraikan sebelas faktor atau punca
berlakunya beban tugas guru iaitu, tugas
rencam yang tidak berkaitan dengan P&P, waktu kerja, aktiviti kokurikulum,
harapan ibu bapa, persekitaran dan kebajikan, kursus dalam perkhidmatan (KDP),
pentaksiran, arahan bertindih, bidang tugas, saiz kelas dan penempatan.
Guru-guru juga mengalami tekanan kerja disebabkan oleh
kerja yang terlalu lama dan kerja yang berlebihan, kurang kawalan kerja dan
kurang penglibatan dalam pembuatan keputusan, kurang sokongan sosial, peranan
tugas yang tidak jelas dan kelemahan cara pengurusan (Michie & Williams,
2003). Tekanan kerja ini akan memberi kesan kepada keupayaan guru dalam
melaksanakan sesuatu tugas di tempat kerja (Artiga & Betoret, 2010).
Peningkatan beban tugas guru di sekolah akan menyebabkan tekanan kepada
guru-guru yang mengikuti PPG kerana mereka masih lagi berkhidmat di sekolah
semasa meneruskan pengajian ijazah pertama mereka
Tekanan kerja yang tinggi dalam kalangan guru boleh
menghalang kepada produktiviti kerja yang baik dan memberi kesan fizikal dan
psikologi guru (Payne & Firth, 1987).
Tekanan kerja yang berpanjangan juga dilihat dapat menyebabkan burnout, kepuasan kerja yang
berkurangan, hubungan yang renggang antara pelajar dan guru, motivasi guru yang
berkurangan dan kurangnya keberkesanan guru dalam memenuhi matlamat pendidikan.
Hal ini sudah semestinya akan mempengaruhi komitmen untuk meneruskan pengajian
dalam kalangan guru-guru yang mengikuti Program Pensiswazahan Guru (PPG) kerana
guru-guru ini masih berkhidmat di sekolah semasa melanjutkan pengajian di
Institut Pendidikan Guru (IPG). Berdasarkan Arkoff (1968), terdapat beberapa
faktor yang mempunyai kaitan dengan kejayaan dan kegagalan pelajar dalam
meneruskan pengajian di universiti iaitu pencapaian akademik yang lepas
(sebelum memasuki universiti), faktor keupayaan atau IQ, faktor motivasi,
faktor personaliti, dan faktor pembelajaran dan pengajaran. Zhang dan Stephen (1998) mendapati bahawa
punca pelajar-pelajar tidak meneruskan pengajian adalah disebabkan tiga faktor
utama iaitu ketidakupayaan untuk mengendalikan tekanan, kurang komitmen, dan
tidak dapat menyesuaikan diri. Shield (2004) pula dalam kajiannya mendapati
bahawa punca majoriti pelajar dewasa tidak meneruskan pengajian mereka adalah
berkaitan dengan kesukaran mengendalikan tekanan dalam pendidikan tinggi selain
daripada tuntutan lain dalam kehidupan mereka. Kegagalan guru-guru ini
menamatkan pengajian mereka dalam PPG akan membawa kerugian kepada negara
disebabkan perbelanjaan yang banyak telah dikeluarkan untuk memberi tajaan
kepada pelajar PPG ini.
PPG bukan sahaja mampu menyediakan lebih peluang
pengajian kepada guru-guru yang ingin menyambung pengajian ke peringkat ijazah
malahan dapat membantu negara melahirkan guru-guru berijazah bagi semua sekolah
rendah dan sekolah menengah. Bagi
memastikan komitmen untuk meneruskan pengajian berada di tahap yang tinggi,
guru-guru ini mestilah bijak dalam aspek pengurusan dan mengetahui untuk
mendahulukan keutamaan bagi memastikan segala apa yang dicitakan tercapai tanpa
mengabaikan kepentingan-kepentingan lain. Guru-guru yang mengikuti PPG sudah
maklum dengan tuntutan dan tanggungjawab yang harus dihadapi sepanjang
pengajian. Komitmen yang harus diberikan amat besar jika mereka benar-benar
ingin berjaya.
Sehubungan itu, kajian ini bertujuan untuk mengenalpasti
tahap tekanan kerja dan tahap komitmen untuk meneruskan pengajian dalam kalangan
guru yang mengikuti PPG di Perlis.
Selain itu, kajian ini juga akan mengukur hubungan antara tekanan kerja dan
komitmen untuk meneruskan pengajian dalam PPG di Perlis.
Objektif kajian
(i)
Mengenalpasti tahap tekanan kerja dalam
kalangan guru yang mengikuti PPG di Perlis.
(ii)
Mengenalpasti tahap komitmen untuk
meneruskan pengajian dalam kalangan guru yang mengikuti PPG di Perlis.
(iii)
Mengukur hubungan antara tekanan kerja
dan komitmen untuk meneruskan pengajian dalam dalam kalangan guru yang
mengikuti PPG di Perlis.
Soalan
Kajian
(i) Apakah
tahap tekanan kerja dalam kalangan guru yang mengikuti PPG di Perlis?
(ii) Apakah tahap komitmen untuk meneruskan
pengajian dalam kalangan guru yang mengikuti PPG di Perlis?
(iii) Adakah terdapat hubungan antara tekanan
kerja dan komitmen untuk meneruskan pengajian dalam dalam kalangan guru yang
mengikuti PPG di Perlis?
Metodologi
Tempat dan Sampel Kajian
Kajian ini disertai oleh 150 orang guru yang sedang
mengikuti PPG di Perlis dari sesi kemasukan Jun 2011, Februari 2012 dan
Februari 2013. Responden kajian telah dipilih menggunakan persampelan rawak
mudah. Majoriti responden adalah perempuan iaitu seramai 89 orang. Seramai 72
orang guru berumur antara 36 hingga 45 tahun, 49 orang mempunyai pengalaman
mengajar antara 11 hingga 15 tahun dalam bidang perguruan dan 145 orang guru
telah berkahwin. Majoriti guru mempunyai kelayakan akademik Sijil Pelajaran
Malaysia iaitu seramai 94 orang. Seramai 44 orang guru dari program pengajian
Pendidikan Jasmani dan 126 orang guru
mendapat purata matagred terkumpul(PMGT) terkini antara 3.00 hingga 3.74.
Instrumen Kajian
Soal selidik kajian terdiri daripada tiga bahagian.
Bahagian pertama mengukur konstruk tekanan kerja. Item-item dalam
bahagian ini diterjemahkan dan diubahsuai oleh daripada Teacher Stress
Inventory (TSI) yang dibangunkan oleh Fimian (1984).TSI terdiri daripada 50
item yang diikuti dengan lima skala berdasarkan Skala Likert iaitu daripada 1
yang mewakili Sangat Tidak Setuju hingga 5 bagi Sangat Setuju. Contoh item
dalam TSI ialah “Saya mendapati terlalu banyak kertas kerja pentadbiran dalam
tugas saya”.
Bahagian kedua mengukur konstruk komitmen untuk meneruskan
pengajian. Item-item dalam bahagian ini dibina sendiri oleh penyelidik.
Terdapat 10 item yang diikuti dengan lima skala berdasarkan Skala iaitu
daripada 1 yang mewakili Sangat Tidak Setuju hingga 5 bagi Sangat Setuju.
Contoh item dalam alat ukuran komitmen untuk meneruskan pengajian ialah “Saya
komited untuk mendapatkan ijazah sarjana muda walaupun menghadapi pelbagai
rintangan”.
Bahagian ketiga pula merupakan bahagian maklumat
demografi yang mengandungi sembilan item iaitu jantina, umur, keturunan,
pengalaman mengajar, status perkahwinan, kelayakan akademik tertinggi, sesi
kemasukan, program pengajian dan PMGT terkini.
Analisis data
Data-data
yang dikumpul telah dianalisis menggunakan perisian Statistics Package for the social Sciences (SPSS) versi 21.0.
Statistik deskriptif telah digunakan bagi menerangkan ciri-ciri demografi
responden dan menjawab persoalan kajian pertama, dan kedua manakala statistik
inferens iaitu analisis kolerasi Pearson pula digunakan bagi menjawab persoalan
kajian ketiga.
Dapatan Kajian dan
Perbincangan
Tahap Tekanan Kerja
Berdasarkan analisis deskriptif, didapati bahawa secara
keseluruhannya tahap tekanan kerja dalam kalangan guru yang mengikuti PPG di
Perlis adalah berada pada tahap yang sederhana (M = 3.1; SD=0.42). Dapatan kajian ini menunjukkan bahawa tahap
tekanan kerja bagi kebanyakan guru yang mengikuti PPG di Perlis masih lagi
tidak membimbangkan.Dapatan kajian ini menyokong dapatan kajian oleh Abouserie
(1996), Nurul Izzah, Zailina, Saidi dan Haslinda (2010), Fazura (2011) dan Raja
Maria (2011) yang menunjukkan tahap tekanan kerja bagi guru-guru yang dikaji
berada pada tahap yang sederhana.
Tahap tekanan kerja yang sederhana dalam kalangan
guru-guru yang mengikuti PPG disebabkan kebanyakan guru ini mungkin mempunyai
strategi menangani tekanan kerja yang baik. Strategi menangani tekanan yang
baik akan membantu guru-guru dalam meredakan tekanan yang dihadapi (Kyriacou
& Sutcliffe, 1978; Lazarus & Folkman ,1984).
Tahap tekanan kerja yang sederhana dalam kalangan guru
yang mengikuti PPG di Perlis juga adalah disebabkan berkemungkinan guru-guru
ini dapat mengawal tekanan kerja yang dihadapi. Ini menyebabkan guru-guru ini
tidak menunjukkan kesan-kesan dan simptom-simptom tekanan kerja yang begitu
ketara seperti yang diterangkan oleh model tekanan kerja guru Kyriacou dan
Sutcliffe (1978) dan model GAS oleh Selye(1975).
Tahap tekanan kerja yang sederhana dalam kalangan
guru-guru ini disebabkan kemungkinan masalah disiplin dan salah laku pelajar di
sekolah masing-masing adalah tidak membimbangkan dan dapat dikawal dengan baik.
Oleh itu,tekanan kerja yang dihadapi oleh guru-guru tidak berada pada tahap yang
tinggi. Dapatan kajian ini disokong oleh kajian Mohamad Abdillah dan Woo Sew
Fun (2010) yang mendapati bahawa karenah pelajar memberikan tekanan kerja yang
sederhana kepada guru.
Tahap Komitmen Untuk Meneruskan Pengajian
Keputusan analisis deskriptif menunjukkan bahawa secara
keseluruhannya, komitmen untuk meneruskan pengajian guru dalam PPG adalah pada
tahap tinggi (M = 4.08; SD = 0.44). Dapatan kajian ini menunjukkan guru-guru ini
mempunyai semangat yang tinggi untuk terus menamatkan pengajian mereka dengan
jayanya. Hasil kajian ini selari dengan kajian Khairul Anwar et. al. (2006) dan
Maria et. al (2010) yang menunjukkan bahawa komitmen untuk meneruskan pengajian
dalam kalangan pelajar memberi skor min yang tertinggi berbanding dimensi-dimensi
lain yang diukur seperti pencapaian akademik, kepuasan terhadap persekitaran,
hubungan dengan rakan dan penglibatan dalam aktiviti.
Komitmen untuk meneruskan pengajian dalam kalangan guru
yang mengikuti PPG berada pada tahap yang
tinggi disebabkan guru-guru ini mempunyai pencapaian yang baik dalam akademik.
Ini dibuktikan dengan pencapaian guru-guru ini melalui PMGT terkini yang majoriti
guru-guru mendapat antara 3.00 hingga 3.74. . Ini selari dengan dapatan kajian Kwai (2010) yang menunjukkan bahawa
pencapaian akademik mempunyai hubungan yang signifikan ke atas komitmen untuk
meneruskan pengajian.
Komitmen untuk meneruskan pengajian dalam kalangan guru
yang mengikuti PPG berada pada tahap
yang tinggi disebabkan berkemungkinan tahap efikasi kendiri yang tinggi dalam
kalangan guru ini. Guru-guru yang lebih yakin dan lebih percaya mengenai
kebolehan mereka dalam melaksanakan tugasan-tugasan akademik di dalam PPG akan
lebih komited dan mempunyai komitmen yang sepenuhnya terhadap pengajian mereka
( Landry, 2003; Wright, Jenkins-Guarneri dan Murdock, 2012).
Tahap komitmen untuk meneruskan
pengajian yang tinggi dalam kalangan guru PPG juga disebabkan guru-guru ini
mungkin berjaya menyesuaikan diri mereka sacara sosial dan akademik dalam PPG.
Berdasarkan Tinto (1993), pelajar yang berjaya melaksanakan proses intergrasi
dalam sistem akademik dan sosial akan menentukan komitmen pelajar tersebut
terhadap institusi dan jangka hayat pelajar dalam institusi tersebut
Hubungan Antara Tekanan Kerja Dengan
Komitmen Untuk Meneruskan Pengajian
Analisis kolerasi Pearson menunjukkan bahawa tidak
terdapat hubungan yang signifikan antara tekanan kerja dengan komitmen untuk
meneruskan pengajian (r=-0.37, p=0.649, dua hujungan). Hal ini mungkin
disebabkan tekanan kerja dilihat bukanlah sebagai satu cabaran bagi guru-guru
ini dalam meneruskan pengajian mereka dalam PPG. Walaupun guru-guru ini
mengalami tekanan kerja namun mereka menganggap tekanan kerja bukanlah satu
ancaman bagi membolehkan mereka untuk berhenti dalam PPG.
Keputusan kajian juga mungkin disebabkan komitmen untuk
meneruskan pengajian lebih banyak dipengaruhi oleh tekanan yang wujud dari aspek
pembelajaran seperti tugasan, peperiksaan dan kekangan masa (Archer &
Lamnin, 1985; Maroney, 2010) berbanding tekanan dari aspek pekerjaan.
Kesimpulan
Walaupun tahap tekanan kerja guru-guru dalam PPG di
Perlis berada pada tahap yang sederhana namun langkah berjaga-jaga haruslah
diambil bagi memastikan tekanan kerja guru ini tidak akan terus meningkat dan
akhirnya membawa kesan negatif bukan sahaja kepada pekerjaan malah turut
menjejaskan pengajian mereka. Dapatan kajian juga mendapati komitmen untuk meneruskan
pengajian bagi guru-guru PPG di Perlis adalah berada pada tahap yang tinggi.
Hal ini membuktikan guru-guru ini sangat komited dan bersemangat untuk terus
mencapai hasrat dan impian untuk menamatkan pengajian dengan jayanya walaupun
sepanjang pengajian mereka dibebankan dengan tugasan-tugasan akademik, tugas
hakiki di sekolah serta urusan keluarga di rumah.
Dapatan kajian juga menunjukkan tidak terdapat hubungan
yang signifikan antara tekanan kerja dengan komitmen untuk meneruskan pengajian
dalam kalangan guru yang mengikuti PPG di Perlis. Perkara ini menunjukkan
komitmen untuk meneruskan pengajian tidak dipengaruhi oleh tekanan kerja yang
dihadapi oleh guru di sekolah. Oleh itu, guru-guru PPG ini mungkin harus
menumpukan untuk mengurangkan tekanan yang berpunca dari aspek pembelajaran.
Diharapkan kajian ini dapat memberikan sedikit gambaran tentang tekanan kerja
dan komitmen untuk meneruskan pengajian dalam PPG di Perlis.
Rujukan
Abang
Mat Ali bin Abang Masagus. (1998). Strategi
menangani tekanan di kalangan guru-guru sekolah menengah zon A di bahagian
Kuching/Samarahan,Sarawak: Satu tinjauan (Tesis Sarjana). Sarawak: Universiti Malaysia
Sarawak.
Abouserie,
R. (1996). Stress, copying strategies and job satisfaction in university academic
staff. Educational Psychology. 16(1), 49-56.
Archer,
J., & Lamnin, A. (1985). An investigation of personal and academic
stressors on college campuses. Journal of
Student Personnel, 26, 210-215.
Arkoff,
A. (1968). Adjustment and mental health.
New York: McGraw-Hill.
Artiga,
A.G., & Betoret, F.D. (2010). Barriers perceived by teachers at work,
coping strategies, self-efficacy and burnout. Spanish Journal of Psychology, 13(2),
637-654.
Cousin,
S., L. (2000). An analysis of stress
factors and induction practices that influence a novice teacher’s intention to
stay in the profession. USA: The University of Southern Mississippi.
Dunham, J. (1992). Stress in teaching. England: Routledge.
Fazura
Mohd Noor. (2011). Faktor-faktor penentu tekanan dalam kalangan guru-guru: Kajian
di sekolah rendah mubaligh di Kuala Lumpur (Disertasi Sarjana). Universiti Utara
Malaysia, Sintok.
Fimian,
M.J. (1984a). Organizational variables related to stress and burnout in
community-based programs. Education and
Training of the Mentally Retarded, 19,
202–210.
Institut Pendidikan Guru
Malaysia. (2011). Buku panduan program pensiswazahan guru (PPG). Cyberjaya: Kementerian
Pelajaran Malaysia.
Kementerian Pelajaran Malaysia.
(2007). Pelan induk pembangunan pendidikan (PIPP). Kuala Lumpur: Kementerian
Pelajaran Malaysia.
Khairul
Anwar Mastor, Firdaus Mohamad Hamzah, Ramlee Mustapha, Nik Rusdi Yacob &
Khamisah Jaafar. (2006). Kajian
perbandingan tahap kesesuaian, komitmen, gaya pembelajaran dan prestasi
akademik pelajar-pelajar kejuruteraan kurikulum bukan OBE dan OBE. Bangi:
Universiti Kebangsaan Malaysia
Krejcie,
R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research
activities. Educational and Psychological
Measurement, 30, 607–610.
Kwai, C. (2010). Model of international student persistence:
Factors influencing retention of international undergraduate students at two
public statewide four-year university systems (Tesis Sarjana). Diambil daripada
ProQuest Dissertations and Theses.
Kyriacou,
C., & Chein, P.Y. (2004). Teacher stress in Taiwanese primary school. Journal of Educational Enquiry, 5, 86-104
Kyriacou,
C & Sutcliffe, J. (1978). A model of teacher stress. Educational Studies, 4,
1-6.
Landry,
C.C. (2003). Self-efficacy, motivation,
and outcome expectation correlates of college students’ intention certainty
(Doctoral dissertation). Louisiana State University and Agricultural and
Mechanical College, USA.
Lazarus,
R. S., & Folkman, S. (1984). Stress,
appraisal and coping. New York: Springer Publishing Company.
Lemaire, J. (2009).
Addressing teacher workload. Education,
pp 6
Lim Kwee Ling. (2001). Kepimpinan transformasi dan
kepuasan kerja guru (Laporan kajian
yang tidak diterbitkan).Universiti Utara Malaysia, Sintok.
Maria
Chong Abdullah, Habibah Elias, Jegak Uli, Rahil Mahyuddin. (2010). Relationship between coping and university
adjustment and academic achievement amongst first year undergraduates in a
Malaysian public university. International
Journal of Arts and Sciences, 3(11),
379-392.
Maroney,
B.R. (2010). Exploring non-traditional adult undergraduate student persistence
and non-persistence in higher education: A stress and coping model approach
(PHD’s theses). Indiana University of Pennsylvania, USA.
Michie
S. & Williams S. (2003). Reducing work related psychological ill health and
sickness absence: A systematic literature review. Occupation Environment Medical, 60, 3–9.
Mohamad Abdillah Royo & Woo Sew Fun. (2010).
Faktor-faktor yang mendorong tekanan kerja (Stres) di kalangan guru-guru SJKC:
Satu kajian di tiga buah sekolah di Wilayah Persekutuan. (Laporan kajian yang
tidak diterbitkan).Universiti Teknologi Mara, Shah Alam.
Nurul Izzah Abdul Samad, Zailina Hashim, Saidi Moin
& Haslinda Abdullah. (2010). Assessment of stress and its risks factors
among primary school teacher in the Klang Valley, Malaysia. Global Journal of Health Science, 2(2), 163.
Payne,
R. & Firth, C. J.(1987). Stress in
health proffesionals. Chichester: John Wiley.
PPG
peluang kedua guru miliki ijazah. (2011).Berita Harian. 11 Mei. Diambil daripada
http:// www.bharian.com.my/bharian/articles/PPGpeluangkeduagurumilikiijazah/
Article
Raja
Maria Diana binti Raja Ali. (2011). Faktor-faktor yang mendorong tekanan kerja
di kalangan guru-guru sekolah menengah di daerah Pasir Puteh (Tesis Sarjana).
Open University Malaysia, Kuala Lumpur.
Selye,
H. (1975). Stress without distress.
New York: Harper and Row.
Shield,
R. W. (2004). The retention of indigenous students in higher education:
historical issues, federal policy and indigenous resilience. Journal of College Student Retention:
Research, Theory and Practice, 6(1), 111-127.
Sufean
Hussin. (1993). Pendidikan di Malaysia:
Sejarah, sistem dan falsafah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Thomas,
N., Clarke, V., & Lavery, J. (2003). Self-reported work and family stress
of female primary teachers. Australian
Journal of Education, 47, 73-87.
Diambil daripada http://trove.nla.gov.au/version/166843216.
Tinto,
V. (1975). Dropout from higher education: A theoretical synthesis of recent
research. Review of Educational Research,
45, 89-125.
Wright
S.L., Jenkins-Guarnieri, M.A. & L. Murdock, J.L. (2012). Career development
among first-year college students: College self-efficacy, student persistence,
and academic success. Journal of Career
Development, 40(4), 292-310.
Zhang,
Z. & Stephen, R.R. (1998). Prediction and analysis of freshman retention. Paper
presented at the Annual Forum of the
Association for Institutional Research.
No comments:
Post a Comment